De auteur

László Faltay

Over de auteur

Mijn naam is László István Ottó Faltay en ik ben in de meidagen van 1940 in Leeuwarden geboren als zoon van een Nederlandse moeder en een Hongaarse vader, die als zevenjarige jongen in april 1923 in Friesland, en wel bij pleegouders in Bergumerheide, het huidige Noordbergum, kwam met één van die zogenaamde ’kindertreinen’ waarmee in totaal ongeveer 30.000 Hongaarse kinderen ´tijdelijk´ naar het relatief toch welvarende en vooral rustige Nederland kwamen. Mijn vaders pleegouders waren de ‘vader’ en ‘moeder’ van het toenmalige Armenhuis, het huidige Klompenmuseum… In 1933 verhuisde men naar de Jelsumerstraat in Leeuwarden.
Mijn vader vergat zijn Hongaarse moedertaal vrijwel totaal en [maar] sprak intussen goed Nederlands en Fries [!] en is nooit weer ´terug´ geweest. Integendeel. Hij trouwde een Friese vrouw en bleef altijd in Nederland wonen en werken.

Naar mijn mening speelt de Hongaarse taal hierbij een grote rol omdat die taal geen enkele verwantschap heeft met andere talen en iemand van Hongaarse afkomst die de taal al jong niet meer om zich heen hoort, verliest, vermoed ik, nu eenmaal al vlot de feeling met zijn of haar moedertaal…….
Een enkele tastbare herinnering, zoals enkele foto’s van familieleden én van bijvoorbeeld de begrafenis van mijn opa, bleef er wel in het huis waar ik ben opgegroeid maar veel méér dan
een gevoel was daarbij nauwelijks aanwezig. Toch bleef dat feit een rol in mijn leven spelen al was het alleen maar door je eigen naam die zorgt voor vragen en raadsels, die je altijd eerst moest spellen en waarover nogal eens werd gevraagd.
De contacten met Hongarije kwamen zelfs al vóór de oorlog vrijwel tot stilstand… Ikzelf ben dus hier in Nederland opgegroeid.

Toch trokken o.a. een destijds door mijn grootvader gestuurd aantal kaarten, foto´s van Budapest, en een paar typisch Hongaarse kleedjes, en verder enkele Nederlandse boeken over Hongarije en enkele andere dingen mij al jong de aandacht. Geleidelijk aan trachtte ik ook meer informatie over dat verre en toen toch wel bijzonder afgesloten land te krijgen en vanaf 1955 knipte ik zelfs alles wat er aan nieuws over Hongarije in de krant stond, uit.
Dat was toen overigens nog bijzonder weinig….. Ook verzamelde ik vanaf ong. 1953 Hongaarse postzegels en probeerde één en ander te ontcijferen. Dat viel uiteraard niet mee. Maar toch… het bloed kruipt waar het niet gaan kan! Alleen al door die ’rare’ namen blijf je nu eenmaal ´anders´ en men blijft je o.a. daarover soms vragen stellen!

Het zorgde er mede voor dat ik, eenmaal opgeleid voor het onderwijs, geschiedenis ging studeren en -hoewel Hongarije hierbij totaal geen rol speelde- ik interesseerde me steeds meer voor de wel interessante, maar toch ook nogal tragische, woeste en soms dramatische historie van dat land, o.a. in 1956. Ik maakte in mijn geboortestad overigens ook wel kennis met enkele mensen van Hongaarse afkomst en, hoewel geheel tegen de wens van mijn vader in, bestudeerde ik o.a. enkele beginselen van de taal, de goede uitspraak, en later ook de Middeleeuwse, de Nieuwere  en de Moderne geschiedenis, de politiek, de maatschappelijke en economische situatie van dat verre land, etc. etc.
In 1975 ging ik, getrouwd en drie kinderen, alleen en met een tentje, voor het eerst erheen. Uiteraard maakte ik een verslag hiervan maar primair was en bleef, dat ik bij álles wat ik daar zag dacht: “Oh, dat zie ik zéker nog wel eens!”
Bovendien: ”ver” is en blijkt ook maar zéér betrekkelijk! Voor het leren van de Hongaarse taal heb ik uiteraard de noodzakelijke cursus gevolgd.
Ook in 1977 en in 1980 ging ik naar Hongarije, samen met vrouw en kinderen en dat is [met een intussen allang óók zeer geïnteresseerde echtgenote] alle jaren door tot heden zo gebleven. We ontdekten er ook nog wel familieleden en maakten kennis met een aantal andere Hongaren.
Het is en blijft dus je [tweede] Vaderland, “a második hazám” en men heeft me hier dikwijls gevraagd: “Honnan tudsz magyarul?” [Hoe ken jij nou Hongaars?].

Enfin. Één en ander leidde ertoe dat ik een leesbare en min of meer chronologische en samenhangende geschiedenis van Hongarije, tot /de eerste vrije verkiezingen van/ mei 1990, heb geschreven…..
Dit “boek” is zoals gebruikelijk ingedeeld in delen en die zijn weer ingedeeld in hoofdstukken. Slechts enkele delen heb ik voorzien van een “Inleiding”, zoals b.v. “De Tweede Wereldoorlog”, “De Hongaarse Opstand” [1956] en “Het regime van Kádár”.   
Ik pretendeer hierbij geen bepaald originele aanpak en indeling en ik heb vooral ‘buitenlandse’, d.w.z. geen Hongaarstalige maar vooral Duitstalige, Engelstalige, Franstalige en enkele Nederlandse bronnen geraadpleegd. Wel heb ik hier en daar Hongaarse zinnen aangehaald of typisch Hongaarse uitdrukkingen gebruikt. Ook heb ik een aantal vanuit het Hongaarse vertaalde werken gebruikt en uiteraard van de m.i. ideologische frasen ‘ontdaan’…...

Ook Hongarije behoort tot de landen die in een aantal opzichten een buitengewoon onrustige en vaak onlogische historie hebben meegemaakt en een vergelijking met b.v. Polen, Tsjechië, Slowakije, Kroatië en Roemenië, maar ook met Oostenrijk, ligt voor de hand. Een geschiedenis van Hongarije impliceert overigens zelfs óók altijd, tot in de Twintigste Eeuw,  een geschiedenis van Slowakije en van Kroatië en voor een deel ook van Oostenrijk, en verder van grote delen van Roemenië en Servië…..
Ik wens echter, welbewust, géén politieke ofwel partijdige uitspraken hierover te doen. De historie is nu eenmaal ’wat er is geschied’, en meer niet!

Dit betekent echter niet dat een historicus ook niets over de toekomst kan zeggen en ook vanuit Hongarije bekeken is de internationale situatie, met de Europese Unie en de NATO als feiten, zelfs -nu al weer bijna een generatie lang- bijzonder rustig en ook hoopgevend. 

Wellicht overbodig is de mededeling dat je het Hongaarstalige Internet, dat je via één druk op de knop kunt vertalen, mijns inziens [vanwege de vaak slechte vertaling!] niet of nauwelijks kunt gebruiken!